Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Powiat sztumski. Zajezierze - tu gościli Żeromski i Kasprowicz

Witold Chrzanowski
Witold Chrzanowski
Ziemia sztumska to wspaniałe miejsce do zwiedzania dla miłośników historii. I tej najnowszej i tej nieco (albo i bardzo) starszej. To tu przecież znajduje się letnia rezydencja wielkich mistrzów krzyżackich - zamek w Sztumie, a także siedziby polskich rodów szlacheckich, m.in. Sierakowskich w Waplewie Wielkim oraz Donimirskich w Czerninie. Warto odwiedzić jednak i inne miejscowości, na przykład Zajezierze...

W tej wsi leżącej na granicach Sztumu warto zobaczyć klasycystyczny, wybudowany w drugiej połowie XVIII wieku, dwór w Zajezierzu. Powstał on staraniem ówczesnych właścicieli wsi - rodu Wilczewskich.

Parterową rezydencję wzniesiono na planie prostokąta i nakryto łamanym, czterospadowym dachem. W osi budowli usytuowano piętrową wystawkę, a na obu frontowych narożnikach dwa alkierze. Przed dworem znajduje się owalny podjazd. Całość otoczona została parkiem krajobrazowym.

W pierwszej połowie XIX wieku, a dokładnie w roku 1841, Zajezierze przeszło do rąk słynnego i wspomnianego wyżej rodu Donimirskich. Do dóbr zajezierskich należał również majątek Ostrów - Broże oraz Mątki. Mątki pozostały we władaniu Wilczewskich i zostały połączone z Michorowem.

Zajezierze i tutejszy dwór przeżyły swoje wielkie chwile w trakcie akcji plebiscytowej na Powiślu w 1920 roku. Przypomnijmy, ze przeprowadzony w lipcu tegoż roku plebiscyt zdecydował o przynależności Powiśla, w zdecydowanej większości, do Niemiec. Stało się tak przede wszystkim z powodu toczonej wówczas przez Polskę walkę z atakującymi nasz kraj hordami bolszewickiej Rosji, co zostało zręcznie wykorzystane propagandowo przez Niemców, którzy straszyli bliskim upadkiem Rzeczypospolitej.

Nim jednak do plebiscytu doszło, Zajezierze, w ramach akcji propagndowej go poprzedzającej odwiedzili, agitujący za Polską Stefan Żeromski, Jan Kasprowicz i Władysław Kozicki. Przybyli oni do dworu na zaproszenie Donimirskich. Pobyt Stefana Żeromskiego upamiętnia okolicznościowa tablica.

Donimirscy prowadzili swój majątek wzorowo. I nic dziwnego, gdyż polska szlachta słynęła z zamiłowania do rolnictwa i z wysokiej kultury rolnej. W latach swojej świetności na folwarku dworskim w Zajezierzu hodowano bydło holenderskie i konie wyścigowe, a także wierzchowce. Rok 1938 zakończył to wszystko, rok 1945 przyniósł materialną zagładę dworu. Obecnie odrestaurowany zabytek znajduje się w rękach prywatnych.

Zajezierze to jednak nie tylko dwór Donimirskich. Miejscowość (pomińmy tu walory krajobrazowe i rekreacyjne wsi) leży na "Rowerowym Szlaku Zamków Gotyckich na Powiślu" -powstałej w 2012 roku trasie dla cyklistów łączącej ze sobą trzy powiaty: malborski, sztumski i kwidzyński.

Przez Zajezierze przebiega również szlak pieszy "Nadwiślański", a dokładnie "niebieska" wersja tego szlaku. Ma ona 76 kilometrów długości, a wytyczony został we wschodniej części województwa pomorskiego - łącząc miejsca bogate w zabytki, historie, a także niepowtarzalne krajobrazy.

Szlak przebiega na trasie: Sztum - Zajezierze - Leśniczówka Wydry - Sztumskie Pole - Leśnictwo wilki - biała Góra - Piekło- Mątowy Wielkie - Lisewo - Palczewo - Drewnica - Mikoszewo.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na sztum.naszemiasto.pl Nasze Miasto