Wykład o historii tych, którzy tu niegdyś żyli...

Grzegorz Białuński pochodzi z Giżycka. Jest historykiem, specjalizującym się w dziejach osadnictwa na Mazurach oraz historii plemion pruskich, niegdyś zamieszkujących te strony. Już jego praca magisterska sygnalizowała temat przyszłych zainteresowań - "Galindowie - rozwój i zanik plemienia".
Historyk pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Giżycku, równocześnie przygotowując pod kierunkiem prof. J. Małłka pracę doktorską nt. "Osadnictwo południowej i środkowej strefy Wielkich Jezior Mazurskich - starostwo leckie i ryńskie od XIV do początku XVIII wieku". Pracę obronił w roku 1996. Podstawą kolokwium habilitacyjnego w 2002 roku w Toruniu, była praca "Przemiany społeczno - ludnościowe południowo - wschodnich Prus Krzyżackich i Książęcych do 1568 r". Prof. Białuński pracuje obecnie w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie.

Prelegent rozpoczął od nieco zaskakującego stwierdzenia, że nieprawdziwe jest powszechne przekonanie, że Prusowie zostali doszczętnie wytępieni przez Zakon Krzyżacki. Było wręcz przeciwnie, Prusowie jeszcze na początku XV wieku stanowili większość mieszkańców Prus właściwych, a niektórzy z nich robili nawet kariery w państwie zakonnym. Owszem, Prusowie ponosili wielkie straty w ludziach w czasie podboju ich ziem przez Krzyżaków. Spadek zaludnienia na ziemiach pruskich szacowany jest od 20 do 50 procent, lecz sporą część tych ubytków stanowiła emigracja do Polski, na Litwę i Ruś.
Przykładem Jaćwięgowie, których około pięciu tysięcy osiadło w okolicach dzisiejszego Grodna i Lidy. Prof. Białuński przytaczał przykłady konkretnych osób, które w państwie zakonnym osiągały nawet status braci - rycerzy.
Skoro Prusowie aktywnie uczestniczyli w życiu państwa zakonnego, pojawiło się jednak nowe zagrożenie dla ich tożsamości plemiennej - postępująca asymilacja i "wchłanianie" przez inne narodowości.
Wypada tylko pochwalić starania Towarzystwa Miłośników Ziemi Sztumskiej i Sztumskiego Centrum Kultury w zapraszaniu na spotkania bardzo interesujących ludzi, którzy mogą opowiedzieć wiele ciekawych zdarzeń z dziejów Powiśla.