Wyróżnienie dla właścicieli zamku w Przezmarku. Tu oddycha się historią! ZDJĘCIA

Marszałek Mieczysława Struka (w towarzystwie wicemarszałka Wiesława Byczkowskiego i członkini zarządu województwa - Agnieszki Kapały-Sokalskiej) wręczyli nagrody i wyróżnienia za zasługi dla rozwoju turystyki w województwie pomorskim.

Jolanta i Ryszard von Pilachowscy otrzymali wyróżnienia w kategorii oferta turystyczna - za ofertę Zamku Krzyżackiego w Przezmarku. Warownia z XIV wieku została zakupiona przez obecnych właścicieli w 2000 roku. W wieży zamkowej, która jest jedyną oryginalną historyczną ocalałą częścią zamku, znajduje się muzeum. Kandydaturę Państwa Pilachowskich zgłosił powiat sztumski. Małżonkowie w trakcie majowych obchodów 20. lecia powiatu sztumskiego otrzymali od starosty Leszka Sarnowskiego medal „Za Zasługi dla Powiatu Sztumskiego”.

Pozostałości zamku krzyżackiego w Przezmarku budzą od lat zainteresowanie naukowców z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (poza dwoma pierwszymi, zamieszczone w tym artykule zdjęca pochodzą właśnie z UKSW) . Od 2017 roku, w trakcie letnich, trwających zazwyczaj 1,5 miesiąca, badań, dokonali oni tu wielu fascynujących odkryć.

Zamek w Przezmarku ma, jak wszystkie warownie średniowieczne, ciekawe dzieje. Powstał na miejscu dawnego, zniszczonego pod koniec XIII wieku przez Krzyżaków, pruskiego grodu. Budowę zamku rozpoczęto w 1316 roku i trwała ona zaledwie 15 lat.

Twierdza byłą siedzibą wójta krzyżackiego, pełniąc też przejściowo funkcję szpitala dla rannych i niedołężnych członków zakonu. Po 1414 roku rola zamku wzrosła, gdyż stał się on siedzibą konwentu dzierzgońskiego. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej na zamku zasiadł polski starosta. Na początku XVI wieku zamek przeszedł w prywatne ręce. Nieremontowany obiekt popadł w ruinę. Do dzisiaj zachowały się jedynie jedna z wież oraz niewielkie fragmenty zamku głównego. Od 2000 roku właścicielami zamku i przylegających terenów są Jolanta i Ryszard von Pilachowscy, którzy też stworzyli poświęconą obiektowi arcyinteresującą stronę internetową - zamekprzezmark.pl

Strona ta jest kopalnią informacji dla wszystkich miłośników dziejów tej średniowiecznej warowni.

Mogą się oni z niej dowiedzieć sporo o pierwotnym wyglądzie zamku i jego znaczeniu, a było ono ogromne.

Jak możemy bowiem przeczytać na wspomnianej już stronie: "Zamek w Przezmarku miał znakomite, naturalne warunki obronne. Usytuowany na wysokim, wydłużonym półwyspie jeziora Motława Wielka, został odcięty od masywu wzgórza głębokim i jednocześnie szerokim przekopem – fosą wypełnioną wodą z jeziora, w tej części zwanym Śpiewaczym.

Na południowym obszarze zlokalizowano warowny klasztor – dom konwentualny, natomiast północną, znacznie obszerniejszą część, przeznaczono na przedzamcze.

Dwuczłonowy zamek, od strony północno-zachodniej, dodatkowo asekurowało obronne przedbramie, nazywane już w XV w. Pierwszą Basteją.

Rola tej części przedzamcza, jako przyczółka o znaczeniu strategicznym, wzrosła w okresie wojny trzynastoletniej (1454-1466), a zwłaszcza podczas wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku."

Mimo tego znaczenia twierdza, jak już pisaliśmy, zwolna popadała w ruinę. Apogeum tego procesu to przełom XVIII i XIX wieku - w tym czasie dokonano prawie całkowitej rozbiórki zamku.

I mało kto pewnie, by po II wojnie światowej o nim słyszał, gdyby nie rodzina von Pilachowskich i archeolodzy z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, specjalizujący się niejako w odkrywaniu tajemnic pokrzyżackich zabytków (przez lata naukowcy z UKSW badali też m.in. teren zamku w Pasłęku).

W ciągu pięciu lat badań (od roku 2017) archeolodzy dokonali szeregu bardzo interesujących odkryć, także tych dotyczących codziennego życia dawnych mieszkańców zamku. Przebadane fragmenty naczyń ceramicznych pozwoliły m.in. określić przybliżony jadłospis Krzyżaków.

Większość potraw spożywanych na zamku w Przezmarku gotowano. Dania składały się z mięsa i warzyw, a zaskakująco mało było potraw rybnych, i to mimo sąsiedztwa jeziora – wynika z analiz tłuszczów znajdujących się na fragmentach naczyń ceramicznych dokonanej przez archeologów.