Bariery dla niepełnosprawnych

Cztery osoby usiadły na wózki, trzy "zagrały" rolę głuchoniemych, dwie osób niewidomych. Jedenastu słuchaczy opiekowało się nimi, dbając o bezpieczeństwo podczas poruszania się po terenie Sztumu. Bowiem uczestnicy tego zadania wyruszyli "w miasto", odwiedzając różne miejsca, gdzie jako niepełnosprawni próbowali załatwić rozmaite sprawy i na własnej skórze mogli się przekonać, czy Sztum jest miastem przyjaznym dla niepełnosprawnych, czy istotnie owych barier z roku na rok ubywa.

- Uczestnicy tego biegu - bo tak to nazwaliśmy - dotarli do 22 miejsc w Sztumie, gdzie mogli poczuć, jakie możliwości i ograniczenia ma osoba niepełnosprawna w codziennym życiu, kiedy chce zrobić zakupy, załatwić sprawy na poczcie, w urzędzie czy banku - opowiada Agnieszka Kuczyńska z Wojewódzkiego Zespołu Szkół Policealnych. - Wszyscy zostali potraktowani bardzo troskliwie przez mieszkańców miasta. Niemal nikt nie odmówił pomocy, niektóre osoby same z nią podchodziły, bez proszenia. Jednak okazało się, że w wielu przypadkach pomoc osoby drugiej, takiego asystenta osoby niepełnosprawnej, jest bardzo potrzebna. Ponieważ w wielu miejscach nadal pozostają niby niewielkie przeszkody, jednak dla osób na wózkach urastające do rangi problemu.

Swoją drogą, opracowanie z tego "biegu przez bariery" powinno trafić do włodarzy Sztumu, którzy mogą nawet nie zdawać sobie sprawy z niedostatków architektonicznych, łatwych do usunięcia przy niewielkich kosztach. Czasem odnieść można wrażenie, że ktoś projektujący ułatwienia dla niepełnosprawnych po prostu nie pomyślał, co robi. Przy wyremontowanej plaży miejskiej na parkingu wyznaczono miejsca dla niepełnosprawnych. Prawidłowo. Jednak osoba na wózku nie dostanie się bezpośrednio na plażę, bo zaraz obok są schody. Aby dojechać, musi zatoczyć daleki łuk. Specjalny podjazd dla osób na wózkach powstał przy sklepie Żabka na ul. Jagiełły. Kłopot w tym, że drzwi sklepu otwierają się na zewnątrz i osoba na wózku prędzej zostanie tymi drzwiami strącona ze schodów, niż wjedzie do środka.

Dobrą praktyką wielu miejscowości jest, że jeszcze na etapie projektowania wielu prac, bądź przynajmniej przed ich ukończeniem, prosi się niepełnosprawnych o konsultację. Niech pojadą i sprawdzą, czy wszystko jest w porządku. Chyba warto z tych doświadczeń skorzystać.

Na jakie trudności mogą natrafić niepełnosprawni poruszając się po ulicach Sztumu? Uczestnicy "biegu", zorganizowanego przez Wojewódzki Zespół Szkół Policealnych, szczegółowo je wymienili. Zauważyć warto, że w rolę osób niepełnosprawnych wcielili się młodzi, pełnosprawni ludzie, których nagle posadzono na wózku, odcięto od bodźców dźwiękowych (głuchoniemi) oraz wzroku (niewidomi). Przecież w takiej sytuacji znaleźć się może wielu ludzi, którzy wskutek jakiegoś zdarzenia losowego będą musieli sobie poradzić, nie będąc sprawnymi.

Powracając do wciąż istniejących barier - okazało się, że trudno przejechać wózkiem przez krzywe i dziurawe chodniki, strome podjazdy, przejścia dla pieszych bez sygnalizacji dźwiękowej (głuchoniemi!). Jak pokonywano te trudności? Najczęściej wybierając dłuższą drogę lub prosząc o pomoc.

Trudności w dotarciu do budynków polegały na niemożności pokonania schodów lub zbyt stromych podjazdów. W Urzędzie Miasta pojawiły się kłopoty z uruchomieniem windy. Przyznać trzeba, że urzędnicy zeszli do "niepełnosprawnego" interesanta na parter. Na poczcie - gdzie są schody - urzędniczka wyszła przed budynek. Dziwić musi, że nigdzie nie uzyskano informacji o szkołach dla niepełnosprawnych. Notabene w Zespole Szkół od razu udzielono wiadomości, że niepełnosprawny może do niej uczęszczać.

Uczestnicy tego eksperymentu oceniali w skali od zera do dziesięciu sytuację osób niepełnosprawnych w Sztumie. Na pytanie, czy Sztum jest przystosowany dla niepełnosprawnych - średnia ocena 5,88. Dość nisko. Czy sztumianie są życzliwi wobec niepełnosprawnych - 8,75. To musi cieszyć. Czy sztumianie zwracają uwagę na osoby niepełnosprawne - wynik 7,33. Czy czułeś się bezpieczny w Sztumie jako osoba niepełnosprawna - zaledwie 4,77. Pewien wpływ na ostatnią ocenę na pewno ma fakt, że jako niepełnosprawni występowali ludzie, którzy zostali nagle zmuszeni do radzenia sobie bez wzroku, słuchu, poruszania nogami.

Jak wielkie znaczenie może mieć doświadczenie w poruszaniu się na wózku, udowodnił Michał Ławryszek, mieszkaniec Malborka, pełnomocnik ds. niepełnosprawnych w tym mieście. W siedzibie szkoły przygotowano "tor przeszkód", symulujący nierówności i podjazdy na drodze. Michał Ławryszek pokonał je bez trudności, osoby niedoświadczone miały wielkie kłopoty. W spotkaniu brał też udział Marcin Kunicki, niewidomy pracujący w Zakładzie Aktywizacji Zawodowej w Sztumie.

- W naszej szkole zorganizowaliśmy też coś w rodzaju warsztatów z udziałem młodzieży z kół Caritas w Zespole Szkół im. Jana Kasprowicza i w Szkole Podstawowej nr 2 - dodaje Agnieszka Kuczyńska. - Prowadził je Michał Ławryszek. Z jednej strony opowiadano o wrażeniach podczas poruszania się po mieście w roli osoby niepełnosprawnej, z drugiej można było posłuchać o doświadczeniach osoby, która rzeczywiście, na co dzień musi borykać się z tymi barierami, które nadal istnieją.

Na koniec kilka ciekawostek. Księgarnia w Sztumie na zamówienie może sprowadzić audiobooki i książki alfabetem Braille'a. U fryzjera można zamówić usługę do domu niepełnosprawnego. W zakładzie fotograficznym taka osoba może bez problemu wykonać paszportowe zdjęcie.