W Sztumie obchody 103 rocznicy plebiscytu na Powiślu, Warmii i Mazurach. Władze miasta złożyły kwiaty przy Pomniku Rodła

W rocznicę plebiscytu na Powiślu, Warmii i Mazurach, przedstawiciele władz Sztumu upamiętnili tamto wydarzenie sprzed 103 lat.

Oddając hołd bohaterom tamtych dni, Leszek Tabor, burmistrz Sztumu i Anna Zawadka, sekretarz miasta, złożyli dziś wiązankę biało-czerwonych kwiatów pod pomnikiem Rodła, upamiętniającym walkę o polskość Ziemi Sztumskiej. Ten wielki patriotyczny zryw Polaków miał połączyć ich z wymarzoną ojczyzną. Plebiscyt nie wszędzie zakończył się po myśli polskich patriotów. Po wybuchu II wojny światowej zapłacili oni najwyższą cenę za walkę o prawo do bycia Polakiem – relacjonuje Urząd Miasta i Gminy Sztum.

Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu został przeprowadzony 11 lipca 1920 r. w wyniku ustaleń traktatu pokojowego w Wersalu, kończącego pierwszą wojnę światową. Jego celem było ustalenie przynależności terytorialnej obszarów, które – według strony polskiej – ze względów historycznych oraz etnicznych powinny zostać przyznane odradzającej się Rzeczypospolitej.

ZOBACZ TEŻ: Narodowe Święto Niepodległości w Sztumie. Po mszy mieszkańcy przeszli pod Pomnik Rodła, gdzie odbyła się patriotyczna uroczystość

Wyniki plebiscytu były dla Polski druzgocącą klęską. Za Polską głosowało 3,4 proc. uprawnionych. Najwięcej głosów za Polską padło w powiatach sztumskim (19,07 proc.) i olsztyńskim (13,47 proc.). W Sztumie w spisie ludności z 1910 r. język polski jako ojczysty deklarowało 42 proc. ludności.
W całości za przyłączeniem do Polski opowiedziało się 25 gmin leżących na Powiślu, 4 gminy mazurskie - 3 w powiecie ostródzkim i 1 w okręgu nidzickim oraz 4 warmińskie - 3 w powiecie olsztyńskim ziemskim i 1 w okręgu Reszel.

W rezultacie plebiscytu na Mazurach przyłączono do Polski wsie: Lubstynek, Napromek oraz Groszki, a na Powiślu – Małe Pólko, Nowe Lignowy, Kramrowo, Bursztych i Janowo. Do Polski ze względów gospodarczych przyłączono też port rzeczny w Korzeniewie bez samej wsi Korzeniewo oraz przyczółek mostowy w Opaleniu.

Podczas wtorkowych uroczystości przy Pomniku Rodła przedstawiciele sztumskich władz oddali cześć pamięci wołyńskiego mordu na Polakach. 11 lipca przypada Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej.
To rocznica „Krwawej niedzieli” z 1943 r., podczas której doszło do największej fali mordów na Polakach. W zbrodniach dokonywanych na Wołyniu, w Małopolsce Wschodniej, Podolu, Pokuciu, Podkarpaciu i Lubelszczyźnie zginęli obywatele polscy narodowości polskiej, żydowskiej, czeskiej, ormiańskiej. Liczba ofiar jest trudna do określenia, szacunkowe dane mówią o 100 000 zamordowanych.